Είναι τα παιδιά μας ώριμα;

« Mωρό παιδί είναι, δεν νιώθει», «ξεσυνερίζεσαι ένα μικρό παιδί;», «όταν μεγαλώσεις, θα καταλάβεις», «είσαι μικρός ακόμη για τέτοια πράγματα», τέτοιες φράσεις, με τις οποίες συχνά απευθυνόμαστε ή αναφερόμαστε στα παιδιά, δείχνουν ότι τα παιδιά χρειάζονται ειδική αντιμετώπιση, επειδή λόγω ηλικίας είναι ανώριμα να  καταλαβαίνουν. Kι όμως, υπάρχουν στιγμές που τα παιδιά, μας ξαφνιάζουν με τις αντιδράσεις τους και μπορεί να μας κάνουν να σκεφτούμε ότι ίσως είναι πιο ώριμα από όσο εμείς  πιστεύουμε.   Τα παιδιά, πράγματι, λόγω του ότι η σωματική και νοητική τους ανάπτυξη δεν έχει ολοκληρωθεί, έχουν σε πολλά πράγματα μειωμένες ικανότητες σε σχέση με τους ενηλίκους και εξαρτώνται απ’ αυτούς. Από την άλλη μεριά, την παιδική ηλικία χαρακτηρίζει ένας τρόπος σκέψης διαφορετικός από αυτόν των ενηλίκων. Αυτό σημαίνει ότι ο τρόπος που τα παιδιά αντιλαμβάνονται τα πράγματα δεν συμβιβάζεται με αυτό που ονομάζουμε λογική, κοινό νου, πραγματικότητα. H κατανόηση και εξήγηση που δίνουν τα παιδιά σε αυτά που συμβαίνουν γύρω τους και μέσα τους στηρίζεται στη φαντασία και  τα όνειρα. Τα παιδιά καταλαβαίνουν τον κόσμο με επίκεντρο τον εαυτό τους.  Ο παρορμητισμός επίσης  είναι ένα άλλο χαρακτηριστικό της συμπεριφοράς τους.

Είναι όμως πράγματι έτσι τα παιδιά; Η φαντασία, και ο παρορμητισμός είναι τεκμήρια ανωριμότητας ή μήπως τα αδικούμε; Kάνουμε λάθος αν θεωρούμε τα παιδιά ανώριμα, επειδή δεν σκέφτονται, ή δεν συμπεριφέρονται όπως εμείς. Tο θέμα της ωριμότητας των παιδιών είναι σύνθετο. Όσο τα αντιμετωπίζουμε σαν  να είναι ανώριμα, πράγματι τα «βοηθάμε» να φέρονται ανώριμα, επιβεβαιώνοντας έτσι την αντίληψη που έχουμε γι’ αυτά. Αντίθετα, αν πειστούμε για την ωριμότητά τους, τα βοηθάμε να συμπεριφέρονται ώριμα και τα ωθούμε να ωριμάζουν  συνεχώς. Oι ευθύνες ωριμάζουν τα παιδιά. Η ωριμότητα είναι συνδεδεμένη με  την ευθύνη. Ωριμότητα και υπευθυνότητα πάνε μαζί. H υπευθυνότητα όμως αποκτάται σταδιακά.  Κάθε γονιός θέλει σίγουρα να έχει υπεύθυνα παιδιά. Το αίσθημα ευθύνης στα  παιδιά είναι ένα καθήκον που δεν είναι καθόλου ασήμαντο, καθώς θα μάθουν τις δεξιότητες που πρέπει να έχουν ως ενήλικες, καθιστώντας τα ανεξάρτητα και αυτόνομα άτομα. Να μάθουν να κάνουν μόνα τους τις υποχρεώσεις τους, χωρίς να χρειάζονται κάποιον άλλο. 

Μερικές πρακτικές που θα βοηθήσουν να γίνουν ώριμα και υπεύθυνα τα παιδιά είναι:

·         Να αφήσουμε τα παιδιά να μας βοηθούν. Γενικά οι ενήλικες αρνούμαστε βοήθεια  από τα παιδιά. Έχουμε τόσα πολλά να κάνουμε την ημέρα που, δεν τα αφήνουμε να μας βοηθήσουν, γιατί πιστεύουμε ότι  μόνοι μας θα το κάνουμε γρηγορότερα.

·         Να δίνουμε το σωστό παράδειγμα.

·         Να είμαστε συγκεκριμένοι όταν ζητάμε κάτι. Το «μάζεψε το δωμάτιό σου» μπορεί να μην είναι ξεκάθαρο για τα παιδιά. Είναι καλύτερο να τους ζητήσουμε π.χ. να βάλουν τα βιβλία  στο ράφι, στη συνέχεια να βάλουν τα παπούτσια τους στη ντουλάπα και τέλος , να μαζέψουν τα παιχνίδια τους.

·         Να  τους λέμε  ευχαριστώ και να τα ενθαρρύνουμε. Είναι πολύ σημαντικό να τα ευχαριστούμε και να αναγνωρίζουμε τις προσπάθειές τους.

·         Να τους μάθουμε ότι η αδυναμία να αναλάβουν τις ευθύνες τους μπορεί να έχει συνέπειες. Είναι απαραίτητο να τους αποδεικνύουμε ότι αν δεν κάνουν τα καθήκοντά τους, θα υπάρξουν συνέπειες και αυτό θα συμβεί  ακριβώς και  στο μέλλον.

Τα παιδιά για να ωριμάσουν πρέπει από την πρώτη στιγμή να έχουν δίπλα τους ενήλικες, που θα τα βοηθούν να αποκτήσουν αυτές τις εμπειρίες, διατηρώντας την ισορροπία  ανάμεσα στην προστασία και στην ενθάρρυνση. Αυτό χρειάζονται από εμάς και όχι να περιμένουμε να είναι ώριμα από μόνα τους.

                                                                                             Πόπη Κεπενού εθελόντρια της ΔΙΕΞΟΔΟΥ

Πηγές:  Από   Άρτεμις Σκούφου και  Λουϊζας  Βογιατζή ψυχολόγων