Εγρήγορση και Ανθεκτικότητα

Στις σημερινές συνθήκες καλούμαστε να ενεργοποιήσουμε αξίες που θα μας  δημιουργήσουν μεγαλύτερες άμυνες και ισχυρή ψυχική αντοχή για την καλύτερη  αντιμετώπισή τους.    Μεταξύ αυτών είναι η Εγρήγορση και η Ανθεκτικότητα.

 O όρος εγρήγορση χρησιμοποιείται για να περιγράψει την ψυχολογική διαδικασία της  επίγνωσης, της κατανόησης και της αποδοχής των καταστάσεων, όπως  αυτές  συμβαίνουν  σε  μια δεδομένη  στιγμή,  είτε  είναι  θετικές  είτε είναι αρνητικές. Η ικανότητα  της πλήρους επίγνωσης όλων όσων συμβαίνουν μέσα μας σώμα, ψυχή, πνεύμα,  αλλά και γύρω μας, διαπροσωπικές σχέσεις, φυσικό περιβάλλον, πολιτικο-κοινωνικά  και οικονομικά γεγονότα.  Αυτή η διαδικασία μας δίνει τη δυνατότητα να  αποσαφηνίσουμε το τι είναι σημαντικό για εμάς, μας επιτρέπει να ‘’ακούμε’’ την  εσωτερική μας φωνή, ενώ συμβάλλει στη δημιουργία θετικών συναισθημάτων.   Στη σύγχρονη εποχή  ζούμε συνεχώς σε αλλαγές και  πολύπλοκες  καταστάσεις  που  απαιτούν  μοναδικές  λύσεις  διαφορετικές  από  τις ήδη  γνωστές  και  καθιερωμένες  πρακτικές. Η κατανόηση, η παρατηρητικότητα, η προσοχή και η εγρήγορση μας  επιτρέπουν  να λειτουργούμε καλύτερα  μέσα  σε αυτές  τις σύνθετες  συνθήκες  και  να  είμαστε πιο  αποτελεσματικοί. Έτσι η εγρήγορση  εμπεριέχει στην ουσία τις έννοιες  της   μάθησης  και  της δημιουργίας νέων προτύπων  και  δυνατοτήτων  άμυνας  με  τις  οποίες  ελευθερωνόμαστε  από  κατεστημένες αντιλήψεις  και  ερμηνεύουμε  τα  νέα  στοιχεία και γεγονότα σύμφωνα με τις δικές μας σκέψεις. Η  έννοια  της  εγρήγορσης  και  της  συνεχούς  αίσθησης  του  παρόντος  εμπεριέχει  και  την  έννοια  της  ελαστικής   ανθεκτικότητας  και  αντοχής, την ευχέρεια δηλαδή να  αντιμετωπίζει κανείς μεγάλες ψυχολογικές κορυφώσεις  και  να καταφέρνει  να  αποκτούν ψυχική αντοχή  και  προσαρμοστικότητα , ώστε  να  επανέρχονται  σε  ισορροπία  μετά  από  αντιξοότητες, συγκρούσεις, αποτυχίες ,πίεση ,αλλαγές ή άγχος.  Το πρώτο βήμα για την επιτυχή αντιμετώπιση των προβλημάτων ,των αλλαγών και  των αντίξοων συνθηκών είναι η πίστη των ατόμων ότι η κατάσταση είναι  αντιμετωπίσιμη. Τα προσαρμοστικά άτομα πιστεύουν ότι έχουν τον έλεγχο  της  ζωής  τους. Αντίθετα όσοι δεν συμμερίζονται αυτή τη θέση οι προσπάθειές τους για την  αντιμετώπιση των προβλημάτων τους, οδηγούν στην εμφάνιση άγχους.

Τα άτομα αυτά  διακρίνονται από τρία χαρακτηριστικά: την αποδοχή της πραγματικότητας, τη  βαθιά πίστη ότι η ζωή έχει νόημα, μια πίστη η οποία ενισχύεται όταν οι αξίες είναι  βαθιά εδραιωμένες και μια ιδιόμορφη ικανότητα αυτοσχεδιασμού. Η  πίστη στην  ύπαρξη  νοήματος   βοηθά  τα  ανθεκτικά άτομα  να  γεφυρώσουν  στο  μυαλό  τους  τις  σημερινές   δύσκολες  συνθήκες  μας  με  ένα  καλύτερο μέλλον. Οι  γέφυρες  αυτές  κάνουν  το  παρόν  ευκολότερα  διαχειρίσιμο, αφού  απομακρύνουν   την αίσθηση  ότι  οι  δυσκολίες είναι  συντριπτικές  και  αξεπέραστες. Δεδομένου ότι η  νοηματοδότηση   είναι μια τόσο σημαντική πτυχή της ανθεκτικότητας, συνεπάγεται ότι   οι πιο  επιτυχημένοι  άνθρωποι  και  οι  αποτελεσματικότερες οργανώσεις διαθέτουν  ισχυρά  συστήματα  αξιών. Ο ρόλος  των  αξιών  είναι  ότι  διαχέοντας   νόημα στο   περιβάλλον, προσφέρουν τρόπους για να ερμηνεύουμε και να διαμορφώνουμε  τα  γεγονότα.   Για όλους μας οι κρίσεις και οι αλλαγές είναι αναπόφευκτες .

             Η  ανθεκτικότητα μας   επιτρέπει να απορροφάμε τους κραδασμούς να επανερχόμαστε γρήγορα από τις   αντιξοότητες τα χτυπήματα, τα άγχη, τις ψυχικές βλάβες και τις απογοητεύσεις, να   αντιμετωπίζουμε τις κρίσεις και τα προβλήματα ως ευκαιρίες, ώστε να παίρνουμε   δύναμη, κουράγιο και αισιοδοξία για να συνεχίσουμε το ταξίδι της ζωής μας.    Η ανθεκτικότητα συνδέεται άμεσα με τη ρήση του Nietzsche « ότι δεν σε σκοτώνει σε  κάνει πιο δυνατό» καθώς και με αυτή του Ουαλού ποιητή G..Herbert  «οι καταιγίδες   κάνουν τη βελανιδιά να βγάλει  ρίζες».

 

                                                                                                       Σοφία Αντωνάτου