Ο σχολικός εκφοβισμός και ο ρόλος του σχολείου και της οικογένειας στη αντιμετώπισή του

 

Ο σχολικός εκφοβισμός  

                          και ο ρόλος του σχολείου και της οικογένειας στη  αντιμετώπισή του

                 Το Υπουργείο Παιδείας έχει καθιερώσει την 6^η Μαρτίου κάθε χρόνου ως  ημέρα  κατά της σχολικής βίας και του σχολικού εκφοβισμού.

 Ο όρος «εκφοβισμός και βία στο  σχολείο» (school bullying), όπως και ο όρος «θυματοποίηση »  χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν την άσκηση βίαιης  και επιθετικής συμπεριφοράς  σε μαθητές  από  συμμαθητές τους  μέσα και έξω από το σχολικό περιβάλλον. Η συμπεριφορά  αυτή είναι εσκεμμένη και επαναλαμβανόμενη και στοχεύει στην επιβολή, στην  καταδυνάστευση και στην πρόκληση σωματικού και ψυχικού πόνου. Ως φαινόμενο, ο  σχολικός εκφοβισμός αφορά, όχι μόνο αυτόν που ασκεί και αυτόν που δέχεται τη βίαιη  συμπεριφορά, αλλά και όσους είναι παρόντες ή γνωρίζουν την ύπαρξή του, δηλαδή τους  παρατηρητές, οι οποίοι μπορεί να είναι είτε μαθητές είτε ενήλικες.  Αναφορικά με το ρόλο του σχολείου στην αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού, θεωρείται σημαντικός καθώς πολλά περιστατικά βίας λαμβάνουν χώρα κατά τη διάρκεια της σχολικής ζωής και συνεπώς το σχολείο πρέπει να είναι το πλαίσιο στο οποίο θα  αναπτυχθούν και θα επικεντρωθούν οι παρεμβάσεις. Συγκεκριμένες δράσεις, στις οποίες μπορεί να προβεί η σχολική μονάδα είναι :

·         Ορθή αντιμετώπιση των περιστατικών που είναι «ύποπτα» σχολικής βίας

·         Θέσπιση σαφών και εκτελεστών κανόνων και προσδοκιών

·         Επιβράβευση των σωστών συμπεριφορών

·         Επίτευξη ανοιχτής επικοινωνίας και δημιουργία σωστών σχέσεων μεταξύ  εκπαιδευτικών και μαθητών

·         Ενημέρωση των γονέων των μαθητών σχετικά με το φαινόμενο του σχολικού  εκφοβισμού και στενή συνεργασία μεταξύ γονέων, εκπαιδευτικών και διοίκησης της σχολικής μονάδας

·         Αναζήτηση προειδοποιητικών σημαδιών κακοποιητικής συμπεριφοράς ανάμεσα  στους μαθητές

·         Σε περίπτωση εμφάνισης περιστατικού βίας, συζήτηση με τον εκφοβιστή, τον εκφοβούμενο και τους παρευρισκόμενους στο περιστατικό

·         Επιβολή τιμωρίας στους υπεύθυνους, όταν κρίνεται απαραίτητο

                Μπορεί αυτή την περίοδο – λόγω της καραντίνας – οι μαθητές να μην πηγαίνουν στο  σχολείο και συνεπώς να μειώνονται τα κρούσματα της σχολικής βίας, ωστόσο δεν πρέπει να  ξεχνά κανείς ότι έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις η παρενόχληση στον κυβερνοχώρο, μέσω   της τεχνολογίας, η οποία μπορεί να έχει δυστυχώς ακόμα και 24ωρη διάρκεια.  Πολλοί ερευνητές συνδέουν στενά τις συμπεριφορές εκφοβισμού των παιδιών με  συγκεκριμένες γονικές συμπεριφορές ανατροφής και πειθαρχίας. Δεν θα πρέπει να αγνοηθεί ο ρόλος της οικογένειας, καθώς θεωρείται ότι αποτελεί τον παράγοντα με τις  μεγαλύτερες επιπτώσεις στην ανάπτυξη των ατόμων. Το οικογενειακό περιβάλλον σχετίζεται στενά με τις διάφορες μορφές επιθετικότητας, καθώς το άτομο μέσα σε αυτό το  πλαίσιο μαθαίνει πολλές φορές να εκδηλώνει ή ενθαρρύνεται να αναπτύξει συμπεριφορές βίας. Η οικογένεια φέρει σε μεγάλο βαθμό την ευθύνη για την ψυχική υγεία και  την ισορροπία των ατόμων.

             Έτσι, εάν ένα παιδί μεγαλώνει μέσα σε ένα περιβάλλον ενδοοικογενειακής βίας, όπου   για παράδειγμα, ο πατέρας ασκεί σωματική ή  και  λεκτική ή  και ψυχολογική βία στη σύζυγό  του και στα παιδιά του, είναι πολύ πιθανό το παιδί να μιμηθεί τη συμπεριφορά του γονέα  και να προσπαθήσει να εκφοβίσει με τη σειρά του κάποιον συμμαθητή του. Από την άλλη  πλευρά, ένα παιδί  που αναπτύσσεται μέσα σε ένα οικογενειακό περιβάλλον έντονης κατάκρισης και απόρριψης, παρουσιάζει χαμηλή αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση, με αποτέλεσμα να παρουσιάζεται ως ιδανικός στόχος κακοποίησης για τους συμμαθητές του.

           Απ’ όλα τα παραπάνω γίνεται κατανοητό ότι ο σχολικός εκφοβισμός αποτελεί ένα  πολυπαραγοντικό  πρόβλημα, το οποίο χρειάζεται την αγαστή συνεργασία όλων των  εμπλεκομένων με τα παιδιά, προκειμένου να αντιμετωπιστεί στην αρχή του. Η συμμετοχή σε δράσεις και η επικοινωνία γονέων, εκπαιδευτικών και μαθητών αποτελεί μονόδρομο στην εξάλειψη του φαινομένου.

                                                                                                      Άννα Λαπαναΐτη, εκπαιδευτικός

Βιβλιογραφικές αναφορές

https://www.iky.gr/el/iky-rss/item/2196-6-martiou-panellinia-imera-kata-tis-sxolikis-vias-kai-tou-ekfovismoy-min-fovasai-spase-tin-anoxi-spase-ti-siopihttps://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1877042811027212https://www.crisisprevention.com/Blog/10-Ways-to-Help-Reduce-Bullying-in-Schools

Επιθετική και παθητική συμπεριφορά

 

                Ολοκληρώνοντας την παρουσίαση των βασικών τύπων της ανθρώπινης  επικοινωνίας και συμπεριφοράς, αναφερόμαστε σήμερα στην επιθετική, αλλά και   την παθητικo-επιθετική συμπεριφορά.  

                Στην επιθετική συμπεριφορά, εκφράζουμε  μεν   τα συναισθήματα και τις σκέψεις μας ,   υποστηρίζοντας το δίκαιο και τις ανάγκες μας , (σε αντίθεση προς την παθητική), το   κάνουμε όμως με τρόπο που παραβιάζουμε τα δικαιώματα των ανθρώπων γύρω μας.  Για αυτό η επιθετικότητα ταυτίζεται συνήθως με τη λεκτική ή και φυσική  κακοποίηση. 

               Τα επιθετικά άτομα μπορεί να έχουν μια υπολανθάνουσα πεποίθηση ότι είναι   ανώτερα  έναντι  των άλλων  και  άρα  δικαιούνται  να επιβάλλονται. Ελέγχουν,  χειραγωγούν, χλευάζουν τις διαφορετικές απόψεις με στόχο να κυριαρχήσουν  πάνω   στους άλλους. Χρησιμοποιούν ποικίλους  τρόπους για να τους μειώσουν και να   επιβεβαιώσουν τον έλεγχο και την ανωτερότητά τους, όπως επικρίσεις, ταπείνωση,   λεκτικές επιθέσεις, έγερση ενοχών, αδιαφορία, αγένεια.  Η επιθετικότητά τους  αντανακλάται και στη γλώσσα του σώματος, καθώς  τείνουν να   δείχνουν ψηλότεροι και συχνά υψώνουν τη φωνή τους. Είναι εξοικειωμένα με τις  διαμάχες, μάλιστα τις περισσότερες φορές τις προκαλούν, αλλά  αντί  να  απολογηθούν για αυτό αργότερα, κατηγορούν και θυμώνουν  με  τους άλλους, όταν  αυτοί  αντιδρούν συναισθηματικά και διαμαρτύρονται για την απαράδεκτη  συμπεριφορά τους. Λειτουργούν παρορμητικά και έχουν μικρή ανοχή απέναντι  στον εκνευρισμό και τη ματαίωση. Σε γενικές γραμμές συμπεριφέρονται  απαιτητικά, υποτιμητικά, εχθρικά και εκφοβιστικά.   Συνήθως αυτά τα άτομα έχουν μεγαλώσει σε οικογένειες που τους δίδαξαν ότι  μόνο μέσω της άσκησης  βίας και ελέγχου επιτυγχάνεται η αναγνώριση. Τις  περισσότερες φορές έχουν υποστεί και τα ίδια βία και ανέπτυξαν ένα τέτοιο  επιθετικό στιλ ως προστατευτικό μηχανισμό, για να επιβιώσουν. Η συμπεριφορά  τους είναι ένα προσωπείο  που  κρύβει  τη  χαμηλή αυτοεκτίμηση  που  έχουν , καθώς  αυτός που  πιστεύει  αληθινά στην αξία του, δεν νιώθει την ανάγκη να ελέγχει τους  άλλους .

              Από την άλλη, υπάρχει και η παθητικο-επιθετική συμπεριφορά, όπου το άτομο  ναι μεν  υποχωρεί  στις επιθυμίες  και τις ανάγκες των άλλων, καταπιέζοντας τις δικές του,  αλλά φέρεται  σαρκαστικά ή παραπονιέται  πίσω από την πλάτη τους και αντί  να  χειρίζεται ευθέως  ένα  ζήτημα, δείχνει  τον θυμό του έμμεσα, πράγμα που επίσης  καταστρέφει τις σχέσεις  του και  καθιστά  αδύνατο να  βρει  ανταπόκριση στα   συναισθήματα και τις ανάγκες του.

              Μπορεί , για παράδειγμα, να εφευρίσκει  ποικίλες δικαιολογίες για να αποφύγει  κάποια άτομα ως ένδειξη της αντιπάθειας ή του θυμού απέναντί τους. Ακόμα, ισχυρίζεται επανειλημμένως ότι δεν έχει  πρόβλημα, ενώ «κρατά  μούτρα» ή όταν  έρχεται  αντιμέτωπος  με ανεπιθύμητα καθήκοντα ή ραντεβού, εσκεμμένα  μέχρι το τελευταίο λεπτό της προθεσμίας ή καθυστερεί ,  για να  τιμωρήσει  το άτομο που του τα ανέθεσε.

               Ειδικοί διατείνονται ότι αυτή η συμπεριφορά παράγεται σε ένα οικογενειακό  περιβάλλον όπου η ευθεία έκφραση των συναισθημάτων αποθαρρύνεται ή  θεωρείται ανεπίτρεπτη. Επίσης , αν η περίσταση κρίνεται ακατάλληλη για την  επίδειξη επιθετικότητας, όπως στον χώρο της εργασίας, τότε τα άτομα είναι πιο  επιρρεπή να ανταποκριθούν με καλυμμένο τρόπο. Ακόμα, το να είναι κανείς  διεκδικητικός και συναισθηματικά  «ανοιχτός»  είναι δύσκολο και τρομακτικό, ειδικά  όταν δεν κατέχει και τις ανάλογες επικοινωνιακές δεξιότητες, οπότε η παθητικο-επιθετική συμπεριφορά φαίνεται ο ευκολότερος τρόπος να διαχειριστεί τα  συναισθήματά του, χωρίς να χρειάζεται να συγκρουστεί με την πηγή του θυμού του.  

« Η παθητική επιθετικότητα είναι ένας πολύ συνηθισμένος τρόπος επικοινωνίας στις σχέσεις των ανθρώπων και όλοι μας έχουμε καταφύγει σε αυτόν κάποιες φορές. Αυτοί, όμως, που τον χρησιμοποιούν συστηματικά το κάνουν γιατί έχουν την ανάγκη να  ελέγχουν  και να χειρίζονται τον περίγυρό τους κατά βούληση αλλά και για να καλύπτουν την  προσωπική τους ανασφάλεια, τη  χαμηλή τους αυτοεκτίμηση ή την ανάγκη τους για επιβολή πάνω στους άλλους.»

            Τόσο η επιθετικότητα, όσο και η παθητική επιθετικότητα  θεωρούνται  εξίσου  κακοποιητικές συμπεριφορές με τα ίδια ολέθρια αποτελέσματα: μπορεί να  οδηγήσουν σε ανταπόδοση της επιθετικότητας από τους άλλους ,  άρα σε   περισσότερες συγκρούσεις, υψώνουν τείχη στην επικοινωνία και καταστρέφουν τις  σχέσεις προκαλώντας δυσπιστία, έλλειψη σεβασμού, απέχθεια, χαλαρούς  δεσμούς, ανειλικρίνεια και μυστικοπάθεια, παρεμποδίζουν την επίτευξη των  στόχων και αυξάνουν τα επίπεδα του άγχους και του στρες συντελώντας στην κακή  υγεία κυρίως αυτών που τις υφίστανται για πολύ χρόνο.

            Για αυτό, χρειάζονται συγκεκριμένοι τρόποι χειρισμού τους   από τα άτομα που εμπλέκονται  με τον ρόλο του θύτη ή του θύματος, με τη βοήθεια ενός   ειδικού και σε βάθος  χρόνου, προκειμένου να αντικατασταθούν με άλλες  πιο υγιείς και  λειτουργικές.

 

Μητροπούλου Ιωάννα

Πηγή :http://www.i-psyxologos.gr/pathitiki-epithetikotita/

Συμμετοχής στο εργαστήριο

 

Η εθελοντική ομάδα πρόληψης «ΔΙΕΞΟΔΟΣ» Αιγίου του Κέντρου Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής Ψυχοκοινωνικής Υγείας Π.Ε Αχαΐας σε συνεργασία με τη Δημοτική Κοινωφελή Επιχείρηση Αιγιαλείας προσκαλεί τα παιδιά ηλικίας 11 χρ. – 13 χρ  σε ένα διαδικτυακό εργαστήρι με θέμα : «Καθρέφτη, καθρεφτάκι μου πες μου….»  που θα υλοποιηθεί την Κυριακή 28 Φεβρουαρίου  2021  και ώρες 18:00 – 20:00  μέσω της πλατφόρμας τηλε-εκπαίδευσης της ΔΗ.Κ.ΕΠ.Α.  #Εκπαιδευόμαστε_Σπίτι.

Στόχοι του εργαστηρίου είναι τα παιδιά να αναγνωρίσουν στοιχεία του εαυτού τους, να ενισχύσουν την αυτοεκτίμησή τους και να εξοικειωθούν με τρόπους αναζήτησης της αυτογνωσίας αλλά και με τη διαδικασία της αυτοπαρουσίασης.

Όσα παιδιά ενδιαφέρονται μπορούν να δηλώσουν τη συμμετοχή τους στο τηλέφωνο της ΔΙΕΞΟΔΟΥ 2691026150 από τη Δευτέρα 22/2  έως και την Πέμπτη  25/2 και ώρες 11:00π.μ. – 13:00μ.μ.  και στην ηλεκτρονική διεύθυνση της ομάδας diexodosaigiou@yahoo.com.

Καθώς ο αριθμός των θέσεων είναι περιορισμένος,  θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας. Μετά τη δήλωση συμμετοχής οι υπεύθυνοι του εργαστηρίου θα επικοινωνήσουν με τους ενδιαφερόμενους για οδηγίες που αφορούν τον τρόπο σύνδεσης και συμμετοχής στο εργαστήριο.

Σας περιμένουμε!

Τα μέλη της

Εθελοντικής Ομάδας Αιγίου

 «ΔΙΕΞΟΔΟΣ»

Η εθελοντική ομάδα πρόληψης «ΔΙΕΞΟΔΟΣ» Αιγίου του Κέντρου Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής Ψυχοκοινωνικής Υγείας Π.Ε Αχαΐας σε συνεργασία με τη Δημοτική Κοινωφελή Επιχείρηση Αιγιαλείας προσκαλεί τα παιδιά ηλικίας 11 χρ. – 13 χρ  σε ένα  δωρεάν διαδικτυακό εργαστήρι με θέμα : «Καθρέφτη, καθρεφτάκι μου πες μου….»  που θα υλοποιηθεί την Κυριακή 28 Φεβρουαρίου  2021  και ώρες 18:00 – 20:00  μέσω της πλατφόρμας τηλε-εκπαίδευσης της ΔΗ.Κ.ΕΠ.Α.  #Εκπαιδευόμαστε_Σπίτι.

Στόχοι του εργαστηρίου είναι τα παιδιά να αναγνωρίσουν στοιχεία του εαυτού τους, να ενισχύσουν την αυτοεκτίμησή τους και να εξοικειωθούν με τρόπους αναζήτησης της αυτογνωσίας αλλά και με τη διαδικασία της αυτοπαρουσίασης.

Όσα παιδιά ενδιαφέρονται μπορούν να δηλώσουν τη συμμετοχή τους στο τηλέφωνο της ΔΙΕΞΟΔΟΥ 2691026150 από τη Δευτέρα 22/2  έως και την Πέμπτη  25/2 και ώρες 11:00π.μ. – 13:00μ.μ.  και στην ηλεκτρονική διεύθυνση της ομάδας diexodosaigiou@yahoo.com.

Καθώς ο αριθμός των θέσεων είναι περιορισμένος,  θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας. Μετά τη δήλωση συμμετοχής οι υπεύθυνοι του εργαστηρίου θα επικοινωνήσουν με τους ενδιαφερόμενους για οδηγίες που αφορούν τον τρόπο σύνδεσης και συμμετοχής στο εργαστήριο.

Σας περιμένουμε!

                                                                                                                    Τα μέλη της

Εθελοντικής Ομάδας Αιγίου

                                                                                                                 «ΔΙΕΞΟΔΟΣ»

Παθητική Συμπεριφορά

         Σε συνέχεια του προηγούμενου άρθρου (διεκδικητικότητα   μια ουσιώδης επικοινωνιακή δεξιότητα )  και μιλώντας για επικοινωνιακές συμπεριφορές  σήμερα θα αναφερθούμε στη παθητική στάση.

                         Ένας από τους τρόπους επικοινωνίας, όπως είχαμε δει στο προηγούμενο άρθρο, είναι η παθητικότητα, σύμφωνα με την οποία διστάζουμε να «πούμε  όχι» στα αιτήματα των άλλων, «κάνουμε πίσω» στις δικές μας επιθυμίες και τείνουμε να υιοθετήσουμε την οπτική των τρίτων, επιτυγχάνοντας μεν να αποφεύγουμε τις συγκρούσεις, στέλνοντας, όμως, το μήνυμα ότι οι σκέψεις και τα συναισθήματά μας δεν είναι τόσο σημαντικά όσο των άλλων και  δίνοντας το δικαίωμα να υποτιμούν τα «θέλω» και τις <<ανάγκες μας>>. Αυτό μακροπρόθεσμα μπορεί να μας προκαλέσει στρες, λανθάνοντα θυμό, αίσθημα θυματοποίησης και επιθυμία για ανταπόδοση.

                      Πολλοί  λόγοι οδηγούν σε μια τέτοια συμπεριφορά. Καταρχάς ο φόβος μήπως  φανούμε εγωιστές, μήπως προκαλέσουμε τη δυσαρέσκεια ακόμα και τον θυμό  των άλλων, μήπως μας κακοχαρακτηρίσουν ή το χειρότερο μας απορρίψουν.   Άλλες φορές είναι το άγχος να αντιπαρατεθούμε ανοιχτά ή και να   συγκρουστούμε, πιστεύοντας ότι δεν θα καταφέρουμε να μείνουμε ψύχραιμοι,   αλλά θα κοκκινίσουμε, θα τρέμει η φωνή μας, θα θυμώσουμε ή θα δείξουμε  αδυναμία. Συχνά, έχουμε ενοχές, γιατί κατά βάθος δεν πιστεύουμε ότι έχουμε  το δικαίωμα να ζητήσουμε από τους άλλους να κατανοήσουν και να  αποδεχθούν τη θέση μας πάνω σε ένα ζήτημα, ενώ το ίδιο δικαίωμα το   αναγνωρίζουμε στους άλλους. Τέλος, θεωρούμε ότι μας λείπουν οι  κατάλληλες δεξιότητες-οι δεξιότητες της διεκδίκησης- για να γίνουμε πιο   πειστικοί στα «θέλω» και στις ανάγκες μας.  Βέβαια, πίσω από όλους αυτούς τους λόγους κρύβεται ο κυριότερος, το ότι   δεν έχουμε καλή εικόνα για τον εαυτό μας και μας λείπει η αυτοεκτίμηση.

                  Επιζητούμε, λοιπόν, απελπισμένα την αποδοχή των άλλων για τις σκέψεις, τις γνώμες και τις επιλογές μας, γιατί, μόνο όταν έχουμε την επικύρωση των  άλλων, νιώθουμε καλά με τον εαυτό μας..

<<Ποιες είναι οι συνέπειες;

·         Η αδυναμία να διεκδικούμε και να υπερασπιζόμαστε τις επιθυμίες και τις   ανάγκες μας έχει ορισμένες πολύ σοβαρές συνέπειες. Συνεπάγεται το να μην   μπορούμε να ανταποκριθούμε στα προβλήματά μας και στις απαιτήσεις της   καθημερινότητας και να νιώθουμε ανεπάρκεια και μειονεκτικότητα, θυμό ή την   αίσθηση ότι είμαστε αβοήθητοι, αγνοημένοι, παραγκωνισμένοι και αδικημένοι,  δημιουργώντας έτσι έναν φαύλο κύκλο απ’ τον οποίο δύσκολα μπορούμε να  ξεφύγουμε.

·         Και μπορεί πράγματι κάποιες φορές να αποφεύγουμε τις αρνητικές συνέπειες  που φοβόμαστε (τις αντιδράσεις ή την απόρριψη από τους άλλους), αλλά  πάντως δεν κερδίζουμε και την εκτίμησή τους, ούτε δημιουργούμε και την   καλύτερη εικόνα για μας. Αν εμείς οι ίδιοι συμπεριφερόμαστε σαν να μην  υπολογίζουμε τον εαυτό μας, τότε και οι άλλοι θα μας αντιμετωπίζουν  ανάλογα. Αντίθετα, πολλές φορές μας σέβονται και μας εκτιμούν περισσότερο  όταν λέμε αυτά που πιστεύουμε, όταν το ναι   είναι ναι  και το όχι είναι όχι. Επομένως μπορούν να ξέρουν  πού βρίσκονται  απέναντί μας.

·         Επιπλέον, μπορεί να αποφεύγουμε τις ενοχές επειδή δεν ενοχλήσαμε ή δεν στεναχωρήσαμε τους άλλους, αλλά εξασφαλίζουμε ενοχές και θυμό προς τον εαυτό μας που για άλλη μια φορά δεν τον υπερασπιστήκαμε. Ακόμη, μπορεί  και να θυμώνουμε απέναντι στους άλλους που θα ’πρεπε να καταλαβαίνουν τι  θέλουμε, χωρίς να τους το πούμε!>>

Συμπέρασμα

Η παθητική συμπεριφορά υποκινείται από την ανάγκη μας να εξασφαλίσουμε την αποδοχή των άλλων. Αντί να διακινδυνεύσουμε να τους δυσαρεστήσουμε, βάζουμε τα «θέλω» και τις ανάγκες τους πάνω από τις δικές μας. Αυτή η  συμπεριφορά δεν είναι υγιής. Είναι σημαντικό να σεβόμαστε τους άλλους,  αλλά δεν θα εκπληρώσουμε ποτέ τους στόχους και τα όνειρά μας, αν δεν  μάθουμε να τους αποδίδουμε τον σεβασμό που αξίζουν. Η παθητική  συμπεριφορά είναι αναποτελεσματική, διότι απαιτεί πολλές «θυσίες» από  μέρους μας, με αποτέλεσμα να καταλήγουμε να συγκρουστούμε εσωτερικά  είτε με τον εαυτό μας είτε με αυτούς που προσπαθούμε να ευχαριστήσουμε.  Κανένα από αυτά τα αποτελέσματα δεν είναι επιθυμητό, καθώς μπορεί να  υγεία και τις σχέσεις μας.

Ιωάννα Μητροπούλου

https://www.iatronet.gr/ygeia/psyxiki-ygeia/article/2709/diekdikitiki-symperifora.html

Διεκδικητικότητα,μια ουσιώδης επικοινωνιακή δεξιότητα.

 

Η «διεκδικητικότητα» είναι μια θεμελιώδης επικοινωνιακή δεξιότητα που συνίσταται στο να μπορούμε να εκφράζουμε αποτελεσματικά τα «θέλω» και τις, «ανάγκες μας» στους άλλους, επιδεικνύοντας ταυτόχρονα σεβασμό στα δικαιώματα και «τα πιστεύω» των άλλων. Τρεις είναι οι βασικοί τύποι  επικοινωνίας:    ο  διεκδικητικός, ο παθητικός, και ο επιθετικός.     Η παθητικότητα αποδυναμώνει τόσο την ικανότητά μας να ακουστούμε , όσο και να γίνει σεβαστό αυτό που λέμε. Η επιθετικότητα πάλι δείχνει έναν  τρόπο διεκδίκησης του αποτελέσματος, που δεν στηρίζεται στον αμοιβαίο  σεβασμό. Μόνο η διεκδικητικότητα   εξασφαλίζει τις βάσεις για σωστή επικοινωνία, τοποθετώντας τις δύο πλευρές στο ίδιο επίπεδο. Είναι επίσης και ο  πιο «υγιής» τρόπος επικοινωνίας σε σύγκριση με τους άλλους δύο. Ο  διεκδικητικός τρόπος επικοινωνίας είναι σημαντικός, γιατί βελτιώνει την   ποιότητα των σχέσεων.

·         Οι υγιείς σχέσεις βασίζονται στην επικοινωνία που χαρακτηρίζεται από  αμοιβαίο σεβασμό παρά τις πιθανές διαφωνίες. Οι σχέσεις αυτές είναι  σημαντικές για την ευημερία μας.

·         Δημιουργεί τη βάση για ένα κλίμα συμφιλίωσης και μας επιτρέπει να υπερασπιζόμαστε τα δικαιώματά μας χωρίς να καταπατάμε τα  δικαιώματα των άλλων.

·         Προωθεί την αλληλοκατανόηση και δεν αφήνει χώρο για παρερμηνείες,  καθώς επικοινωνούμε τις προθέσεις μας πιο ξεκάθαρα. 

Η διεκδικητικότητα  βρίσκεται σε άμεση συνάρτηση αφενός με την επίγνωση   των ορίων και των δικαιωμάτων μας , ώστε να μην επιτρέπουμε την  καταπάτησή τους από τρίτους , αφετέρου με την αυτοεκτίμηση, την αίσθηση   της αξίας που έχουμε για τον εαυτό μας. Αν σεβόμαστε, αποδεχόμαστε τον  εαυτό μας και νιώθουμε ότι αξίζει, θεωρούμε ότι οι ανάγκες , οι επιθυμίες και οι  απόψεις μας είναι εξίσου σημαντικές με των άλλων και έχουμε το ηθικό σθένος   να τις υπερασπιστούμε. Επίσης, δεν υπολογίζουμε περισσότερο τη γνώμη των   για τον εαυτό μας, ώστε να φοβόμαστε την απόρριψή τους.

Παρακάτω αναφέρουμε μερικούς τρόπους που θα βοηθήσουν να γίνουμε πιο διεκδικητικοί:

·         Χρησιμοποιούμε δηλώσεις με το «εγώ», που επιτρέπουν να καταλάβουν  οι άλλοι τι σκεφτόμαστε ή πώς νιώθουμε , χωρίς να ακουγόμαστε  επικριτικοί . Διατυπώνουμε τα αιτήματά μας απλά και συγκεκριμένα.

·         Εξασκούμαστε στο να λέμε «όχι» ευθέως, χωρίς να διστάζουμε και, αν η  εξήγηση είναι απαραίτητη, ας είναι σύντομη.

·         Προβάρουμε αυτά που θέλουμε να πούμε είτε φωναχτά είτε γράφοντάς   τα ή σε παιχνίδι ρόλων με κάποιον φίλο ή συνάδελφο και ζητάμε σαφή  ανατροφοδότηση.

·         Κρατάμε τα συναισθήματά μας υπό έλεγχο: αν ξεχειλίζουμε από οργή, ματαίωση ή θέλουμε να κλάψουμε ,είναι φυσιολογικό, αλλά δεν βοηθά   στη διεκδίκηση. Κάνουμε μια παύση, παίρνουμε αργές αναπνοές και  επιστρέφουμε μιλώντας σε τόνο σταθερό και κατηγορηματικό.

·         Χρησιμοποιούμε τις φράσεις «νιώθω», «σκέφτομαι», «νομίζω», όποτε  είναι απαραίτητο.

·         Ας είμαστε φιλικοί, ας χαμογελάμε σε ανθρώπους που θέλουμε να  γνωρίσουμε καλύτερα.

·         Ας   εξασκηθούμε αρχικά σε μικρές διεκδικήσεις, ώστε στη συνέχεια να   προετοιμάσουμε τον εαυτό μας για μεγαλύτερες.

              Ας έχουμε υπόψη ότι το να μάθουμε να είμαστε διεκδικητικοί, θέλει χρόνο και εξάσκηση. Εάν έχουμε περάσει χρόνια «χωρίς φωνή», η διεκδικητικότητα δεν  θα έρθει απευθείας. Σκοπός είναι η αμοιβαία ικανοποίηση. Κι όχι να βγούμε από  πάνω ή να κατατροπώσουμε τον άλλον. Εστιάζουμε στο πρόβλημα όχι στο  άτομο. Εκφράζουμε τις επιθυμίες μας με άνεση, αυθορμητισμό, παρά σε   ουδέτερο ύφος. Ζητάμε διευκρινίσεις για κάτι που δεν κατανοούμε. Αντί να  αποχωρήσουμε μπερδεμένοι, ζητάμε να μας επαναλάβουν τις οδηγίες. 

  Έχουμε το βασικό δικαίωμα να διορθώσουμε προβληματικές καταστάσεις. Και η διεκδικητική προσέγγιση είναι αυτή που έχει τη δύναμη να επηρεάσει και να   αλλάξει τη συμπεριφορά των άλλων. Να διευκολύνει την κατανόηση των  αναγκών μας και να μας οδηγήσει σε μια πιο ειλικρινή σχέση με τον εαυτό μας.

 

 

Ιωάννα Μητροπούλου, εκπαιδευτικός(ελεύθερη διασκευή από το διαδίκτυο)

 

Τα φετινά Χριστούγεννα: Γιορτή, πρόκληση ή μήπως και τα δύο;

 

Τα φετινά Χριστούγεννα:  Γιορτή, πρόκληση ή μήπως και τα δύο;

          Τα Χριστούγεννα αποτελούν παραδοσιακά μια γιορτή σημείο αναφοράς μέσα στο χρόνο, που σηματοδοτούν -ούτως ή άλλως- πολλά και διαφορετικά πράγματα (πχ ένα ισχυρό θρησκευτικό μήνυμα, διακοπές, χαρά, αγάπη, δώρα, στολίδια, γλυκά αλλά και μοναξιά, μελαγχολία κλπ).

     Συνήθως όμως, και ανάμεσα σε όλα τα άλλα, αποτελούν και μια αφορμή ώστε να συναντηθούμε και να έρθουμε κοντά με τους οικείους μας. Οικογενειακά τραπέζια δίνουν και παίρνουν, βόλτες με φίλους, επιστροφή στο χωριό, συναντήσεις με κόσμο που έχουμε καιρό να δούμε, όλα αυτά είναι αναπόσπαστο κομμάτι της νοηματοδότησης των Χριστουγέννων.

    Φέτος βιώνουμε τα Χριστούγεννα με τον πιο παράδοξο τρόπο. Υπάρχουν δυσκολίες καθώς οι περιορισμοί λόγω της πανδημίας  είναι αρκετοί,  αφού οι εορταστικές συναντήσεις μοιάζουν με όνειρο, αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι περιορίζεται η επαφή με τα αγαπημένα μας πρόσωπα. Λόγω των   συνθηκών, πρέπει να κρατάμε αποστάσεις.  

     Η αγάπη και το νοιάξιμο για τους  δικούς μας ανθρώπους  σε κάθε άλλη περίσταση θα σήμαινε αγκαλιές και εγγύτητα. Σήμερα, η αγάπη και το νοιάξιμο για τους οικείους σημαίνει απόσταση. Κι αυτή είναι μια αντίφαση που δύσκολα τη διαχειρίζεται κανείς.   Και μάλιστα, είναι μια αντίφαση που μας ταλαιπωρεί σχεδόν ένα χρόνο τώρα.  Αυτή η  κατάσταση είναι λογικό σε πολλούς από εμάς να φέρει μια κακή ψυχική αναστάτωση μιας και  βιώνουμε μια τέτοια πρωτόγνωρη εμπειρία. Μπορούμε να παρατηρήσουμε, όχι  μόνο  σε εμάς αλλά και στους ανθρώπους του περιβάλλοντός μας, άγχος, φόβο, θυμό, ανησυχία,  θλίψη, μοναξιά, αβεβαιότητα.

     Προφανώς, πρέπει να είμαστε ανοιχτοί και να δεχόμαστε αυτό που αισθανόμαστε, με άλλα λόγια να είμαστε "ενήμεροι" για ότι συμβαίνει μέσα μας και να μην προσπαθούμε να το αγνοούμε. Η επικέντρωση μόνο στα θετικά συναισθήματα, η ατέρμονη προσπάθεια να πειστούμε και να πείσουμε ότι ακόμα και στα δύσκολα εμείς αισθανόμαστε πάντα καλά μπορεί να αποβεί πιο τοξική από το να αποδεχτούμε και να μοιραστούμε ενδεχομένως ένα αρνητικό συναίσθημα.

      Ας δώσουμε χώρο σε αυτά τα συναισθήματα να έρθουν στην επιφάνεια και καλό είναι να μη τα φοβόμαστε, αφού ούτως ή άλλως κι αυτά δικά μας είναι. Το καλύτερο είναι να αποδεχτούμε την κατάσταση ακόμα και αν αυτό χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια.

      Τα φετινά Χριστούγεννα είναι διαφορετικά αλλά κανένας δεν μπορεί να μας στερήσει τη μαγεία που κρύβουν  και τα συναισθήματα που μας δημιουργούνται. Να  δούμε την  θετική πλευρά της κατάστασης. Μπορούμε να αισθανθούμε ευγνωμοσύνη για όλα αυτά που έχουμε και έτσι μπορούμε να νιώσουμε ότι τα καταφέραμε!

     Ας στολίσουμε όλοι μαζί στην οικογένεια το γιορτινό τραπέζι, να φτιάξουμε μαζί με τα παιδιά μας ένα χειροποίητο δώρο από υλικά που έχουμε σπίτι, στους αγαπημένους μας  φίλους, παππούδες – γιαγιάδες, ξαδέλφια, θείους, τονίζοντάς τους  την συναισθηματική  αξία του δώρου και μαθαίνοντάς τους να εκφράζουν τα συναισθήματά τους σε ανθρώπους που αγαπούν. 

Να παίξουμε, να διαβάσουμε, να περπατήσουμε, να δούμε ταινίες, να χορέψουμε, να παρακολουθήσουμε μια θεατρική παράσταση μέσα από το διαδίκτυο και να συζητήσουμε, να ανταλλάξουμε απόψεις, να εκφράσουμε  τα συναισθήματά μας. Ας  έχουμε μια τηλεφωνική επικοινωνία ή μια συνομιλία μέσω βίντεο. Να κάνουμε όνειρα μαζί, να σχεδιάσουμε το καλοκαιρινό μας ταξίδι, να βάλουμε καινούριους στόχους. Μη ξεχνάμε επίσης, ότι η αλληλεγγύη  και η προσφορά μπορεί να είναι ανακούφιση και ανατροφοδότηση.

Ας βρεθούμε ουσιαστικά με τα μέλη της οικογένειάς μας και ας περάσουμε ποιοτικό και ουσιαστικό χρόνο μαζί τους.

Η  ανάγκη να μοιραστούμε τα συναισθήματα να είναι η κινητήριος δύναμη και η σύνδεσή μας με τους αγαπημένους μας τα φετινά Χριστούγεννα.

Ο καινούριος χρόνος να φέρει στη ζωή μας ελπίδα, νέες προσδοκίες και να αφήσει στο παρελθόν τις άσχημες στιγμές και πίκρες. Να βλέπουμε μπροστά και να χαμογελάμε….. Η   ζωή είναι τόσο ωραία!!!!

 

 Βασιλική Τσόλκα

 Συντονίστρια της ομάδας  ΔΙΕΞΟΔΟΣ

Καλή χρονιά φίλοι μας !!!

 Καλή χρονιά φίλοι μας !!!

Σας ευχόμαστε να έχετε υγεία και να εκπληρωθούν όλες οι επιθυμίες και οι στόχοι σας!

................................................................................

Ο μικρός Νικόλας και η οικογένεια του που είναι φίλοι της ομάδας μας θέλουν να μοιραστούν μαζί σας το δικό τους μήνυμα: Αγάπη και αλληλεγγύη!

Να βοηθάμε όλους τους ανθρώπους, ακόμη και τους ξένους!

Πόσο σημαντικό μήνυμα είναι αυτό Νικόλα μας! Σε ευχαριστούμε για τον τρόπο που σκέφτεσαι και είμαστε χαρούμενοι που σε γνωρίσαμε!

Σε περιμένουμε και στο επόμενο εργαστήρι της ομάδας μας όπως και όλα τα παιδιά!

................................................................................

Αγαπητοί φίλοι,

Ως γονείς οφείλουμε να περνάμε δημιουργικό και ποιοτικό χρόνο με τα παιδιά μας √ Οφείλουμε να είμαστε οι φάροι που θα τα καθοδηγούν με το παράδειγμα μας και θα τα οδηγούν με ασφάλεια στο λιμάνι όταν νιώσουν την ανάγκη να επιστρέψουν ✓

Οφείλουμε να τα γεμίζουμε με συναισθήματα και να είμαστε πάντα η φλόγα που θα ζεσταίνει την καρδιά τους ✓

Οφείλουμε να τα γεμίζουμε με αναμνήσεις γιατί ό,τι λάβουμε στην παιδική ηλικία αυτό θα δώσουμε ως ενήλικες ✓

Οφείλουμε να τα αγαπάμε και η αγάπη μας να μην έχει όρια, γιατί κανείς δεν έπαθε κάτι κακό από την πολλή αγάπη ✓

Οφείλουμε να τους θέτουμε όρια καθημερινά, διότι τα όρια αποδεικνύουν την αγάπη μας και τα κάνουν να νιώθουν ασφάλεια<✓

Οφείλουμε πολλά ως γονείς απέναντι στα παιδιά μας και θα μπορούσαμε να γεμίσουμε ολόκληρες σελίδες....

Είμαστε σίγουροι ότι οι περισσότεροι γνωρίζετε τα παραπάνω και ίσως πολλά περισσότερα από εμάς!

Η δική μας ευχή στους γονείς ιδιαιτέρως για το νέο έτος είναι :

Να συνεχίσετε να αντιμετωπίζετε το γονεϊκό σας ρόλο με υπευθυνότητα και αγάπη ....

Διότι αυτό είναι ΠΡΟΛΗΨΗ!!!!

Παιδί και συναισθήματα

   Η «Διέξοδος» μέσα από την διαδικτυακή εθελοντική της δράση για την πρόληψη των εξαρτήσεων και την προαγωγή της ψυχοκοινωνικής υγείας του ατόμου, εστιάζει σε εκπαιδευτικά εργαστήρια προς γονείς και παιδιά , παρέχοντας έναν ασφαλή χώρο  για την  ανίχνευση και την έκφραση των συναισθημάτων αμφοτέρωθεν.

    Η αλήθεια είναι ότι, όπως και κάθε άλλη δεξιότητα ζωτικής σημασίας για την κοινωνική και συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού, έτσι και το να μάθει το παιδί να αναγνωρίζει και να διαχειρίζεται τα συναισθήματά του χρειάζεται ενίσχυση και ενθάρρυνση.

    Γιατί, όμως, το να διδαχθεί ένα παιδί τα συναισθήματά του είναι τόσο σημαντικό ?

·         Το να θεωρήσουμε ότι τα συναισθήματα είναι φυσιολογική αντίδραση του εαυτού μας  μειώνει το άγχος.

     Τα έντονα συναισθήματα είναι ένα καθολικό φαινόμενο της ανθρώπινης εμπειρίας, ωστόσο για ένα μικρό παιδί μπορεί να είναι τρομακτικά και πνιγηρά, οπότε επιτρέποντας στο παιδί να τα εκφράσει και επιβεβαιώνοντάς τα , το βοηθάμε  να τα αποδεχθεί με υγιή τρόπο. Όταν  δεν αντιμάχεται τα συναισθήματά του,  εξαλείφεται το υπερβολικό άγχος και στρες που νιώθει.

·         Η αναγνώριση των συναισθημάτων  προάγει τη συναισθηματική νοημοσύνη.

    Πολλοί γονείς περιμένουμε  από το παιδί μας να μπορεί αυτόματα να εκφραστεί για τα συναισθήματά του, παραβλέποντας  ότι το πρώτο βήμα είναι να γίνουν ικανά να τα αναγνωρίζουν. Επομένως, όταν εξοικειώνουμε  το παιδί μας με ένα ευρύ λεξιλόγιο της συναισθηματικής γλώσσας, το βοηθάμε να μπορεί να  εντοπίζει  ποιο συναίσθημα βιώνει και , ως γνωστόν, η επαφή με τα συναισθήματά μας είναι ο  θεμέλιος λίθος της συναισθηματικής νοημοσύνης.

·         Μαθαίνοντας να ανακουφίζονται από πιεστικά συναισθήματα αποφεύγουν να εκδηλώνουν  μη αποδεκτές συμπεριφορές.

    Άπαξ και το παιδί αναπτύξει τη δεξιότητα να αναγνωρίζει τα συναισθήματά του, αρχίζει να αποκτά την αυτεπίγνωση για το πώς  να τα κατευνάζει και να ηρεμεί από αυτά. Αυτή είναι μια διαδικασία δοκιμής και λάθους, κατά τη διάρκεια της οποίας  μπορούμε  να συμπαρασταθούμε  στο παιδί μας να μάθει να παρατηρεί και να αναγνωρίζει τι φαίνεται να μειώνει το φυσιολογικό του στρες.

·         Ξεπερνώντας τα πνιγηρά  συναισθήματα απελευθερώνονται για να γίνουν η καλύτερη εκδοχή του εαυτού τους.

    Αν ένα παιδί συνηθίσει να καταπιέζει τα συναισθήματά του, δεν θα μπορεί να πραγματώσει  την ολοκλήρωση των αναπτυξιακών δυνατοτήτων του. Τα ανεπεξέργαστα συναισθήματα παραμένουν στο υποσυνείδητο όπου και υπονομεύουν το εσωτερικό δυναμικό και την πνευματική ενέργεια που το παιδί μας χρειάζεται για να λειτουργήσει στις απαιτήσεις της καθημερινότητας. Επίσης, ο εγκέφαλος του παιδιού σε οξεία συναισθηματική κατάσταση , πλημμυρίζει από στρεσογόνες ορμόνες που παρεμποδίζουν τη μάθηση.

·         Η επιτυχημένη επεξεργασία των συναισθημάτων είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της καλής ψυχικής υγείας.

     Εάν η αυτοέκφραση γίνει  τρόπος ζωής , έχουμε λιγότερες πιθανότητες να εμπλακούμε σε μοτίβα αρνητικής διαχείρισης των συναισθημάτων , τα οποία σταδιακά οδηγούν σε άγχος, κατάθλιψη και άλλα προβλήματα ψυχικής υγείας.

·         Η ψυχική υγεία είναι σημαντικός παράγοντας για την υγεία του οργανισμού.

    Όπως συμβαίνει και με τους ενήλικες δεν είναι ασυνήθιστο τα ανεπεξέργαστα συναισθήματα σε ένα παιδί να εκδηλώνονται  με σωματικά συμπτώματα, όπως πονοκέφαλοι, στομαχόπονοι, έλκη ή υψηλή αρτηριακή πίεση. Βοηθώντας , επομένως, το παιδί μας να μάθει να αναγνωρίζει  και να διαχειρίζεται τα συναισθήματά του, του εξασφαλίζουμε  όχι μόνο μακροπρόθεσμη ψυχική, αλλά και σωματική υγεία-το καλύτερο δώρο που μπορούμε να του προσφέρουμε.

Πηγή: https://nurtureandthriveblog.com/8-vital-reasons-teach-child-emotions/

Τη μετάφραση του άρθρου πραγματοποίησε, η εθελόντρια  Ιωάννα Μητροπούλου, φιλόλογος καθηγήτρια του 1^ου ΕΠΑΛ  Αιγίου.

 

Ομιλία & συζήτηση με θέμα το διαδίκτυο από το Κέντρο Πρόληψης Αχαΐας σε συνεργασία με τη ΔΗ.Κ.ΕΠ.Α

 

Ν.Ε.Ο Πατρών –Αθηνών 35, Τ.Κ 26 442, Πάτρα, τηλ/fax: 261022694 e-mail: kpachaia@pat.forthnet.gr, http://www.kpachaia.gr       Κέντρο Πρόληψης των Εξαρτήσεων & Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας Π.Ε. Αχαΐας

Πάτρα, 11/12/2020

 

 

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

«Ομιλία & συζήτηση με θέμα το διαδίκτυο από το Κέντρο Πρόληψης Αχαΐας σε συνεργασία με τη ΔΗ.Κ.ΕΠ.Α»

Το Κέντρο Πρόληψης Εξαρτήσεων & Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας Αχαΐας «Καλλίπολις» συνεχίζοντας την έμπρακτη υποστήριξη της εξαιρετικής πρωτοβουλίας που έχει αναλάβει από την περασμένη άνοιξη η Δημοτική Κοινωφελής Επιχείρηση Αιγιαλείας με τη δημιουργία της διαδικτυακής πλατφόρμας τηλε-εκπαίδευσης #Εκπαιδευόμαστε_Σπίτι, έχει προγραμματίσει την Τετάρτη 16 Δεκεμβρίου 2020 στις 19:00 ομιλία & συζήτηση με θέμα: «Το διαδίκτυο στη ζωή μας» από την Θωμαΐς Σταύρου, Κοινωνική Λειτουργό του Κέντρου Πρόληψης.

Το διαδίκτυο είναι πλέον στο επίκεντρο της καθημερινής μας ζωής καλύπτοντας βασικές μας ανάγκες όπως εκπαίδευση, διασκέδαση, εργασία, επικοινωνία. Παράλληλα όμως το διαδίκτυο είναι στις μέρες μας ένα πεδίο έντονων διαφωνιών και συγκρούσεων ανάμεσα σε γονείς και παιδιά. Στην ομιλία αλλά και τη συζήτηση που θα ακολουθήσει θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε σε ερωτήματα όπως:

}  Ποιοι είναι οι πιο συχνοί κίνδυνοι για τα παιδιά στο διαδίκτυο και πως μπορούμε να τα προστατέψουμε;

}  Ποια στάση να κρατήσουμε ως γονείς σχετικά με τα ηλεκτρονικά παιχνίδια και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης;

}  Πότε μιλάμε για «εξάρτηση» και πως μπορούμε να προλάβουμε την εμφάνιση της;

 

Μπορείτε να παρακολουθήσετε ζωντανά την ομιλία από τη σελίδα του Κέντρου Πρόληψης ή της ΔΗΚΕΠΑ στους ακόλουθους συνδέσμους: https://www.facebook.com/kpachaiaskallipolis https://www.facebook.com/DimotikiKoinofelisEpixeirisiAigialeias

Επίσης μπορείτε να παρακολουθήσετε την ομιλία μέσα από την πλατφόρμα της ΔΗ.Κ.ΕΠ.Α. μπαίνοντας στον ακόλουθο σύνδεσμο:
https://webinars.intermediakt.org/b/ctp-r3c-wge

 

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα προγράμματα και τις δράσεις του Κέντρου Πρόληψης Αχαΐας μπορείτε να επισκέπτεστε την ιστοσελίδα https://kpachaia.gr ή να επικοινωνείτε με τα τηλέφωνα 2610 226948 & 2610 623290 καθημερινά 8:00-15:00.

                                     
 

                                   Σε συνεργασία με τον Οργανισμό Κατά των Ναρκωτικών, ΟΚΑΝΑ